A. De naam JHWH
1. Belang van de Naam
We willen eerst en vooral het belang van het kennen van Gods naam aanduiden. De Heer Jezus zei:
Johannes. 17:6
Ik heb Uw naam geopenbaard aan de mensen die Gij Mij uit de wereld gegeven hebt.
Joh. 17:25
Ik heb hen Uw naam bekendgemaakt en Ik zal hem bekendmaken opdat de liefde waarmee Gij Mij hebt liefgehad in hen zij en Ik in hen.
De naam Jahweh komt 6519 keer voor in de Bijbel, zesduizend vijfhonderd negentien keer! Dat is meer dan de woordjes “op” (5700 keer), “tot” (5500 keer), “die” en “dat” (5500 keer) en “zijn” (3540 keer).
Zuiver literair bekeken is de naam Jahweh dus hét woord waar alles om draait. Maar deze naam wordt des te belangrijker als we weten dat de Bijbel niet zomaar een literair werk is, maar Gods geïnspireerde Woord. Net zoals het Nieuwe Testament draait om de Heer Jezus, draait het Oude Testament om Jahweh. De Heer Jezus zelf legt de link tussen de twee Schriften en maakt ze tot één: “Ik heb Uw naam geopenbaard.”
De Farizeïsche traditie verbood het gebruik van de naam Jahweh. Enkel de hogepriester mocht, één keer in het jaar, op de Grote Verzoendag (Jom Kippoer), het Heilige der Heiligen ingaan en daar de naam Jahweh uitspreken. Deze traditie was gangbaar in de tijd van de Heer Jezus. Maar...
We lezen dat Salomo bidt in
1Koningen.8:27-36
... en zij (de Israëlieten), Uw naam belijden...
27 Maar zou God werkelijk op de aarde wonen? Zie, de hemel, ja, de allerhoogste hemel, kan U niet bevatten, hoeveel te min dit huis dat ik gebouwd heb!
28 Schenk dan aandacht aan het gebed van Uw dienaar en aan zijn smeekbede, HEERE (JHWH), mijn God, door te luisteren naar het roepen en naar het gebed dat Uw dienaar heden voor Uw aangezicht bidt.
29 Laten Uw ogen open zijn, nacht en dag, over dit huis, over deze plaats, waarvan U hebt gezegd: Mijn Naam zal daar zijn, om te luisteren naar het gebed dat Uw dienaar op deze plaats zal bidden.
30 Luister dan naar de smeekbede van Uw dienaar en Uw volk Israël, die zij op deze plaats zullen bidden. En U, luister in Uw woonplaats, in de hemel, ja luister, en vergeef.
...
33 Wanneer Uw volk Israël door de vijand wordt verslagen, omdat zij tegen U hebben gezondigd, en zij zich tot U bekeren, Uw Naam belijden en tot U in dit huis zullen bidden en smeken,
34 luistert Ú dan in de hemel, en vergeef de zonde van Uw volk Israël, en breng hen terug naar het land dat U aan hun vaderen gegeven hebt.
35 Als de hemel gesloten is en er geen regen komt, omdat zij tegen U gezondigd hebben, en zij op deze plaats bidden, Uw Naam belijden en zich van hun zonde bekeren, omdat U hen vernederde,
36 luistert Ú dan in de hemel en vergeef de zonde van Uw dienaren en van Uw volk Israël, ...
Hoe kun je nu een naam belijden die je niet mag uitspreken? De motivatie van de Schriftgeleerden was dat men Gods naam niet ijdel mag gebruiken. Lees
Ex.20:7
Gij zult de naam van de Here Uw God niet ijdel gebruiken.
Om dus te vermijden dat men deze naam ijdel gebruikte, werd het maar helemaal verboden hem te gebruiken.
We besluiten met te zeggen: Als de Heer Jezus Gods naam kwam openbaren, als er in het oude testament op verschillende plaatsen staat dat de Israëlieten Gods naam moesten of mochten belijden en als we zien hoe vaak deze naam in de Bijbel voorkomt, dan toont ons dat alleen maar hoe belangrijk het is om die Naam te leren kennen en dus de betekenis ervan te gaan onderzoeken.
2. Standaard schrijfwijze en uitspraak
A. Schrijfwijze
Vier letters: J H W H van rechts naar links te lezen.
Jod – Hee – Wav – Hee
B. Uitspraak
J H W is het eigenlijke woord. De laatste H is de leesmoeder die gebruikt wordt om de uitspraak te bewaren. Denk bijvoorbeeld aan dubbele medeklinkers in het Nederlands om een klinker kort te laten klinken.
J = Ja
HW = stemhebbende “waw” (Hebreeuwse letter), zoals in het Frans “Oui”. (met oe-klank, je zegt in het Frans oewie om "ja" te zeggen, niet zomaar "wie")
H= om de uitspraak te bewaren, waarschijnlijk een korte keelklank “e” om de “oe” af te sluiten.
JaHoeweh
C. Vergissing
Omdat het gebruik van Gods naam werd verboden, las men bij de voorlezing van de boekrollen in de synagoge: “Adonai” in plaats van Jahweh. Adonai betekent Heer. Toen in de 7de eeuw (volgens anderen 10de eeuw) de Hebreeuwse tekst werd gevocaliseerd (voorzien van klinkers) kwam men in de knoei met het schrijven van Gods naam. De oude Hebreeuwse teksten hadden enkel medeklinkers.
Toen men nu de tekst ging vocaliseren (dat is klinkers invullen; vocalen zijn klinkers) schreef men onder de naam JHWH, de klinkers van Adonai. Dat zijn de rode tekens hieronder.
Volgens de normale manier van lezen van de gevocaliseerde tekst zou er dan gestaan hebben JAHOWAH. Omdat de eerste lettergreep teveel leek op Gods naam JAHOEWEH, werd dat veranderd in E O A.
Of het nu de bedoeling was om de naam te lezen mét deze klinkers of niet, daar zal lang niet iedereen het over eens zijn. Normaal gezien las men gewoon: Adonai of zei men “ha Shèm” (= de Naam). Maar latere vertalers plaatsten gewoon de klinkers van Adonai tussen de medeklinkers van Jahweh en kregen toen: Jehowah. Dat is alsof we de medeklinkers van Julius Caesar mengen met de klinkers van Pavarotti: Jalas Cosir. Pure nonsens dus.
We weten sinds minstens 90 jaar dat de juiste schrijfwijze en uitspraak JHWH of Jahoeweh is.
In de Nederlandse vertaling is het Jahweh geworden. Maar dat is nog altijd beter dan het zinloze Jehovah of het vrij algemene Here.
3. Andere schrijfwijzen
We zagen in de eerste studie (de betekenis van namen in de Bijbel) dat Gods naam ook in eigennamen voorkomt. We zullen hier een opsomming geven van de verschillende vormen met een voorbeeld.
1. JHW (Jeho): Jehoshua
2. JW (Jo, Jau): Jokebed
3. JH (Jah): Nechemjah (Nehemia)
Het verschil in uitspraak was zeer gering. We vinden vormen JHW en JW naast elkaar terug: Jehonathan (1 Sam. 18:1) en Jonathan (1 Sam. 13:2).
Let op: De laatste vorm (JH) vinden we niet alleen in eigennamen. Deze vorm komt ongeveer 50 keer in de Bijbel voor buiten eigennamen. 43 keer in de psalmen waarvan 24 keer Halleloe - Jah. (Prijs de Heer, Prijs JH).
Hoe komen we aan die verschillen? Daar zijn veel redenen voor. Er zijn bijvoorbeeld klankwetten en historische gronden. Er waren verschillende schrijvers van de Bijbel in verschillende perioden. Lees maar eens een Nederlandse vertaling van de Bijbel van de jaren ’50 en een van de 19de eeuw en zie wat een verschil in taal er is.
Dat was ook zo in de oudheid. Er waren, zeker wat betreft eigennamen, verschillende uitspraken al naargelang het “dialect” dat men sprak. Zie hiervoor
Richteren 12:5-6.
En het gebeurde, wanneer vluchtelingen van Efraïm zeiden: Laat mij oversteken, dat de mannen van Gilead tegen hem zeiden: Bent u een Efraïmiet? En wanneer hij zei: "Nee", zeiden zij tegen hem: "Zeg eens: Sjibboleth". Wanneer hij dan zei: "Sibboleth", en het woord dus niet goed uit kon spreken, grepen zij hem en doodden hem bij de doorwaadbare plaatsen van de Jordaan.
Het is duidelijk waar Hendrik Conscience zijn inspiratie opdeed voor het “schild en vriend” in “De Leeuw van Vlaanderen”.
4. Het verschil tussen EHJEH en JAHWEH
In Ex. 3:14 geeft de Here Zijn Naam te kennen aan Mozes: “EHJEH ASHER EHJEH”. Dat betekent letterlijk: “Ik ben die Ik ben.”
In Ex. 3:14 zegt de Here dat Mozes tegen de Israëlieten moet zeggen: “Ik ben ....”
dus: Ehjeh
In Ex. 3:15 zegt de Here dat Mozes tegen de Israëlieten moet zeggen: “De Here...”.
dus Jahweh (Hij is)
De Here is de vertaling van Adonai, dat, zoals we ondertussen weten, ter vervanging van JAHWEH werd gelezen. Overal waar in onze vertaling HERE (NBG), HEER (NBV) of HEERE (HSV) staat (in blokletters), staat in de grondtekst JHWH.
JHWH of JAHWEH betekent letterlijk: Hij is.
Van waar dat verschil nu tussen vers 14 en 15. Als de Heer Zijn Naam zelf gebruikt, zegt Hij: “Ik ben” (EHJEH) als iemand anders hem gebruikt zegt die “Hij is” (JAHWEH).
Het zou wel heel raar klinken of verwarrend kunnen overkomen als iedereen “Ik ben” zou zeggen.
De vorm zoals Ex.3:14 gebruikt, vinden we nergens anders in de Bijbel terug. Het lijkt ons zo dat Gods Naam als een belijdenis werd overgenomen door Israël. Dat blijkt uit het vervolg van de Bijbel. Het zal duidelijker worden verderop in de studie.
B. De betekenis van de naam JAHWEH
1. Letterlijk
Jahweh is de derde persoon enkelvoud, tegenwoordige tijd van het werkwoord “haja”.
“Haja” is het Hebreeuwse werkwoord “zijn”.
JAHWEH betekent dus letterlijk: Hij is.
Dat kan de volgende twee betekenissen hebben:
1. Hij bestaat, Hij leeft
2. Hij is er, Hij is aanwezig
Het werkwoord “zijn” kennen wij in het Nederlands alleen maar als hulpwerkwoord. Ik ben ziek, ik ben groot, hij is een toffe. Maar als we zeggen: "ik ben" of "wij zijn", zondermeer, dan heeft dat eigenlijk geen betekenis. In de filosofie wordt deze zinswending wel gebruikt in de betekenis van bestaan. In dagdagelijks Nederlands gebruiken we die niet.
Als Shakespeare in één van zijn werken de stelling naar voor schuift: “to be or not to be, that is the question” zouden we letterlijk moeten vertalen “Zijn of niet zijn, dat is de vraag”.
Maar in het Nederlands vertalen we dat met: “Er zijn of er niet zijn, dat is de vraag.” We voegen dus het woordje “er” toe.
Het lijkt ons nodig om dat ook hier te doen. “Ehjeh asher ehjeh”: Ik ben die er is of kortweg Ik ben er.
Dat wordt dan bij gebruik door anderen: JAHWEH: Hij is er. Dan krijgt het de betekenis van aanwezig zijn, er bij zijn, meer dan alleen maar de betekenis van "bestaan".
2. De praktische betekenis van de naam JAHWEH
2.a. Actief zijn
In het Hebreeuws bestaat er geen verschil tussen “zijn” en “worden”. Vandaar dat de oude Statenvertaling (SV) ook vertaalt: “Ik zal zijn die Ik zijn zal”.
Of de NBV: "Ik ben die er zijn zal"
Iets dat wordt, is iets dat “in de maak is”. Iets dat nog niet is maar zal zijn.
Zo vertaalt de SV in Gen 1:3 “En God zeide: Daar zij licht! en daar werd licht”.
Er bestaat ook geen echt wezenlijk verschil tussen “zijn en worden” aan de ene kant en “werken” aan de andere kant.
Dat betekent dat de Here God actief is! Hij is … bezig.
2.b. Liefde en zorg
In deze Naam wordt ook Gods liefde uitgedrukt voor Zijn volk en door Israël voor de hele wereld. Er zit namelijk de volgende klank in: “Ik ben er voor u”. Immers, als de Heer Zijn Naam bekend maakt, via Mozes aan Israël, dan betekent dat heel wat meer dan enkel het kille feit dat God bestaat en dat Hij aanwezig is.
Dat de Heer precies op dat moment (de nood in Egypte) tot Mozes komt, betekent dat Hij er is voor hen. Wat zou Israël anders hebben aan die openbaring?
God is er altijd , maar als Hij dat speciaal komt openbaren dan betekent dat alleen maar dat Hij een relatie wil met diegene tegen wie Hij dat zegt.
Uit het vervolg van Exodus zou blijken dat dat werkelijkheid werd voor Israël. De Here (JAHWEH) leidde hen uit en zorgde voor hen tijdens de uittocht, in de woestijn en bij de intocht.
2.c. Redding en uitredding
We zagen al dat Gods Naam een activiteit in zich hield. (5.2A). Dat werk is een verlossingswerk, een reddingswerk.
JAHWEH komt in de ellende naar Zijn volk toe en zegt: “Ik ben de Here, Ik zal u onder de dwangarbeid van de Egyptenaren uitleiden, u redden .... en u verlossen ...
Ik zal Mij u tot een volk aannemen en Ik zal u tot een God zijn... “Ex.6:5-6.
Deze “activiteit” zal de rode draad blijven in de hele Bijbel. Wet, geschriften en profeten, evangeliën, brieven en openbaring zullen hier voortdurend over schrijven.
2.d. JAHWEH is heilig
We horen wel eens iemand zeggen: “Ik ben zoals ik ben “of “ik ben nu eenmaal zo”.
Die uitdrukking horen we ook in Gods Naam meeklinken. “Ik ben die Ik ben”.
Job 22:21
Gewen je toch aan Hem en heb vrede; daardoor zal het goede over je komen
Israël moest zich ook aan JAHWEH gewennen, aan Zijn manier van doen, Zijn manier van “zijn”, aan het karakter van JAHWEH.
Zoals JAHWEH is, moesten ze met Hem leven, opdat het hun goed zou gaan. In Lev.19 vinden we allerhande voorschriften i.v.m. levensheiliging en de reden die ervoor gegeven wordt is; “want Ik, de Here (=JHWH) ben heilig.” Niet JAHWEH moest Zich aan Israël aanpassen (alhoewel Hij dat heel vaak deed, maar dat is Zijn bovennatuurlijke liefdevolle genade) maar Israël zou zich aan JAHWEH moeten aanpassen.
2.f. Besluit: Verbondsnaam
Ex. 6:2-3
Toen sprak God tot Mozes en zei tegen hem: Ik ben de HEERE.
Ik ben aan Abraham, Izak en Jakob verschenen als God de Almachtige, maar met Mijn Naam HEERE ben Ik hun niet bekend geweest.
Is dat geen eigenaardige uitspraak? Want blijkbaar kenden ze de Heer wel (Hij sprak zo vaak met hen). We zien zelfs dat ze soms de Naam van de HERE aanriepen.
Genesis 12:7
Toen verscheen de HEERE aan Abram en zei: Aan uw nageslacht zal Ik dit land geven. Toen bouwde hij daar een altaar voor de HEERE, Die hem verschenen was.
Vandaar brak hij op naar het bergland ten oosten van Bethel en zette zijn tent op tussen Bethel in het westen en Ai in het oosten. Daar bouwde hij voor de HEERE een altaar en riep de Naam van de HEERE aan.
Een plausibele uitleg hiervan is dat de schrijver van Genesis (Mozes) Gods naam JHWH wél kende en met die kennis in het achterhoofd de Thora (de eerste 5 boeken van de Bijbel) schreef. De aartsvaders zelf zouden God eerder gekend hebben als Adonai, Elohim, Heer of God. (Voor de uitleg van "Elohim" zie verderop).
Aan Israël dat Gods wet zou krijgen en op grond daarvan in Gods verbond zou ingelijfd worden, werd Gods Naam echter wel duidelijk geopenbaard. De naam JAHWEH heeft dan ook te maken met een speciale relatie: de verbondsrelatie.
Men noemt de naam Jahweh in de theologie dan ook de "verbondsnaam" in tegenstelling tot Elohim, de aanspreektitel van God die iedereen kon kennen.
Zie C. verderop voor meer diepgang hierover.
JAHWEH betekent in de praktijk zoveel als:
Hij is actief
Hij sluit een verbond
Hij is liefde, Hij zorgt
Hij redt
Hij is bij ons en troost ons
We kunnen daar nog en hele reeks aan toevoegen: Hij leeft, Hij is er voor u. Hij verdedigt, Hij beschermt, Hij leidt uit in vrijheid, Hij geeft toekomst, Hij geeft raad, Hij richt op enzovoort. Allemaal activiteiten die JAHWEH doet.
Het zal ondertussen echter ook duidelijk geworden zijn dat men Gods Naam niet zomaar te kennen krijgt. Het zal ook duidelijk geworden zijn dat het kennen van Gods Naam een verantwoordelijkheid van de mens met zich meebrengt.
Die verantwoordelijkheid zouden we kunnen samenvatten onder één noemer: “ Wees heilig, want Ik, de Here uw God, ben heilig”. JAHWEH is niet los te maken van Zijn verbond. Vandaar dat we de Naam JAHWEH ook de verbondsnaam hebben genoemd.
Het verbond dat hier bedoeld is, is het verbond gesloten met Israël op de berg Horeb of de berg Sinaï.
Wie in dat verbond intrad kon Gods Naam begrijpen, kon Hem kennen. Meer nog, over diegene werd Gods Naam: JAHWEH uitgeroepen. We herinneren ons uit de eerste studie “De betekenis van Namen in de Bijbel” dat het uitroepen van een naam over iets of iemand betekende dat dat voorwerp of die persoon het eigendom werd van diegene wiens naam erover werd uitgeroepen.
Deuteronomium 28:10
... de volken zullen zien dat de Naam des Heren over u is uitgeroepen, en zij zullen vrezen voor u.
We kunnen daarbij bedenken dat de volken zullen vrezen omwille van Gods Naam en niet om het volk op zich. De uitdrukking: “in Uw Naam” zal ook in het nieuwe verbond blijven klinken.
Gaat het daar over dezelfde naam? Daar geven we in het vervolg antwoord op ....
C. Het verschil tussen Elohim (God) en JAHWEH (HEER)
1. Elohim
Gen.1:1
In den beginne schiep God de hemel en de aarde.
In het Hebreeuws staat er voor God: Elohim. Héél letterlijk vertaald kan dat “goden”, "rechters of "godin" betekenen. Gezien de context is een betere vertaling: “Godheid.”
Dat is geen naam maar een titel. Alhoewel men het meestal een naam noemt, doet men er beter aan Elohim te zien als een aanspreektitel.
Zoals je “Sire” zegt tegen de koning in plaats van Filip. Enkel de vertrouwelingen, de familie en vrienden mogen Filip zeggen (enfin, dat hoop ik toch).
Van deze titel de Drieëenheid afleiden is pure inlegkunde. En ook het majesteitelijk meervoud is het niet. het Hebreeuws kent geen zinswending in de stijl van: “Wij, koning der Belgen”.
Vanwege het feit dat God zo immens groot en machtig is, noemt Hij zich Elohim. Dus een meervoud van God. Misschien iets te theoretisch maar bij nader inzien toch wel een mooie naam.
Deze “naam”: Elohim, is de “naam” waaronder iedereen Hem kan kennen; ook zij die geen verbond met Hem hebben gesloten.
Een belangrijke sleutel om de profetieën beter te verstaan! Elohim (God) is de titel die gebruikt wordt ten opzichte van de volkeren, van de heidenen, ten opzichte van de gehele wereld dus.
2. Jahweh
Hier zijn we al diep genoeg op ingegaan in de vorige hoofdstukken.
Dit is de verbondsnaam. Alleen zij die een verbond hebben gesloten met God, krijgen Zijn ware Naam te kenen: Jahweh.
3. Verschil
Het verschil is duidelijk: Iedereen kan Elohim kennen, maar alleen zij die een verbond met Hem hebben kunnen Zijn naam Jahweh kennen, doorgronden. Maar ook zij die God aanspreekt, nog vóór er een verbond is, krijgen die Naam te horen. Adam en Eva, Kain en Abel, Abram en Lot, zijn hier voorbeelden van.
We willen C.H. Mackintosh citeren in zijn “Aantekeningen bij Genesis”.
“De lezer lette op de verandering in het tweede hoofdstuk van de uitdrukking “God” in “Here God”. Dit is een belangrijk verschil. Als God in betrekking komt met de mens, neemt Hij de titel aan van “Here God” (Jahweh Elohim); doch voordat de mens tevoorschijn treedt, wordt de naam “Here” (Jahweh) niet genoemd. Drie voorbeelden zullen toereikend zijn om dit verschil duidelijk te doen verstaan.
“En die kwamen, kwamen als mannetjes en wijfjes van al wat leeft, zoals God (Elohim) hem bevolen had, en de Here (Jahweh) sloot de deur achter hem” Gen.7:16. Elohim stond op het punt de aarde, die Hij gemaakt had, te verderven; doch Jahweh zorgde voor de mens met wie Hij in betrekking stond.
Dan lezen wij in 1 Sam. 17:46v: “De hele aarde zal weten dat Israël een God (Elohim) heeft en deze hele vergadering zal weten dat de Here (Jahweh)... verlost.” De hele aarde moest de tegenwoordigheid van Elohim erkennen; doch Israël moest letten op de daden van Jahweh met Wie zij in betrekking stonden. En in 2 Kron.18:31 lezen wij: “Josafat riep en de Here (Jahweh) hielp hem en God (Elohim) wendde hen van hem af.” Jahweh zorgde voor zijn arme, dwalende dienstknecht maar Elohim, hoewel hen onbekend, deed aan de goddeloze Syriërs Zijn almacht gevoelen.” Einde citaat.
In dit citaat wordt het verschil tussen Elohim en Jahweh mooi aangetoond.
D. De naam van God in het nieuwe verbond
Wat is er nog veel te vertellen over Gods Naam: Jahweh, in het oude verbond. Maar we moeten verder. Heel even willen we nog stilstaan bij enkele uitdrukkingen in het oude testament om ze toe te passen op het nieuwe verbond.
1. Inleiding
Gods Naam is voor eeuwig. Ex. 3:14 “.... dat is Mijn naam voor eeuwig....”.
Eeuwig is eeuwig, daar is geen begin aan en veel belangrijker nog: daar is geen einde aan. Dus ook in het nieuwe verbond zal die naam gelden.
Jahweh maakte naam.
Psalm 48:11
Gelijk uw Naam, oh God, zo is Uw lof
Het boek Openbaring leert ons dat de overwinnaars zullen zingen
Openbaring 15:3-4
En zij zongen het lied van Mozes, de dienstknecht van God, en het lied van het Lam, met de woorden: Groot en wonderbaarlijk zijn Uw werken, Heere, almachtige God; rechtvaardig en waarachtig zijn Uw wegen, Koning van de heiligen!
Wie zou U niet vrezen, Heere, en Uw Naam [niet] verheerlijken? Immers, [U] alleen [bent] heilig. Want alle volken zullen komen en U aanbidden, want Uw oordelen zijn openbaar geworden.
In het Grieks staat er telkens Kurios voor Heer of Here. Dat komt via de Septuaginta van het Hellenistische Jodendom naar het Nieuwe Testament. Het N.T. is volledig in het Koine Grieks geschreven en overgeleverd. Er is geen enkel manuscript van het N.T. dat in het Hebreeuws is overgeleverd. Maar na het lezen van deze studie is het duidelijk dat ook hier de verbondsnaam (Here = Jahweh)wordt bedoeld.
Diezelfde Heer, diezelfde Jahweh, wordt dus grootgemaakt met het lied van het Lam!!! Zou dat dan kunnen betekenen dat Jahweh en onze opgenomen, verheerlijkte Heer Jezus één en dezelfde zijn?
Een studie van het nieuwe testament zal dat aan het licht brengen.
Lukas 7:31
En de Heere zei: Met wie zal Ik dan de mensen van dit geslacht vergelijken en aan wie zijn zij gelijk?
Bovenstaande tekst vind je in de STV, de HSV en de NLB. Andere vertalingen laten "En de Heere zei" weg. Deze zinsnede komt enkel voor in enkele late manuscripten. Maar dat betekent wel dat de vroege Kerk de link zag tussen HEERE en Jezus. Latr in de brieven wordt Hij vaak de Heer Jezus genoemd.
2. De betekenis van de naam van de Heer Jezus
Alweer moeten we een naam naar zijn oorspronkelijke vorm vertalen. In het Nieuwe Testament (ons overgeleverd in het Grieks) lezen we: Iesous Christos. Dat is in het Hebreeuws: Jeshua (ha)Masjiach. In het Nederlands: Jezus de Messias
Christos betekent, evenals Masjiach: Gezalfde, dat is Zijn titel.
Jeshoea is de verkorte vorm van Jehoshua. Dat betekent Jahweh redt. Jeshoea (Jezus) betekent: simpelweg "Redding" of "Heil"
Er is een bekend Israëlisch volkslied met als tekst Jesaja 12:3. U kunt het hier beluisteren:
2x Ushavtem mayim b'sason mimainei hayeshuah
2x Mayim, mayim, mayim, mayim, hey, mayim b'sason
Hey, hey, hey, hey
Mayim, (x6) b'sason Mayim, (x6) b'sason
Jesaja 12:3
U zult met vreugde water scheppen uit de bronnen van het heil.
Er staat dus letterlijk: u zult met vreugde water scheppen uit de bronnen van Jeshua (=Jezus)
Lees vooral de context van het vers.
Jesaja 12:2-4
2 Zie, God is mijn heil, ik zal vertrouwen en geen angst hebben, want mijn kracht en psalm is de HEERE HEERE, en Hij is mij tot heil geworden.
3 U zult met vreugde water scheppen uit de bronnen van het heil.
4 Op die dag zult u zeggen: Dank de HEERE, roep Zijn Naam aan,
Vers 2: God is mijn heil zegt letterlijk El mijn Jeshua (El staat voor Elohim: God)
De HEERE HEERE: Jah Jahweh is mijn kracht en mijn lied en Hij is mijn Jeshua
vers 3: kent u al
vers 4 Dank Jahweh, roep Zijn naam aan
Jesaja is in velerlei opzicht een profetisch boek. Het zit vol openbaringen en geheimenissen.
Ik vind deze verzen in Hoofdstuk 12 veelzeggend.
Maar het is nog niet gedaan.
3. De taak van onze Heer Jezus
Johannes 17:6
Ik (de Heer Jezus) heb Uw naam geopenbaard aan de mensen, die Gij Mij uit de wereld gegeven hebt.
Johannes 17:26
en Ik heb hen Uw naam bekendgemaakt en Ik zal hem bekend maken ...
De Heer Jezus had tot taak de Naam van Zijn Vader Jahweh, bekend te maken. Hij had dat gedaan door middel van prediking en lering. Op het moment dat de Heer Jezus Joh.17 bidt, had Hij het offer voor onze zonden nog niet gebracht. Hij zegt dan ook: “Ik zal hem (Gods Naam) (verder) bekend maken.”
De taak van de Here Jezus ging verder, na Zijn prediking en na Zijn lijden zou Hij Zijn leven geven tot een volmaakt, eeuwig offer dat voor eens en altijd de zonden zou wegnemen, van hen die het geloven. Hij zou Zijn Naam waarmaken: Jeshua: redding, heil.
In de vorm Jehoshua = Jahweh redt. En zoals destijds Jahweh in redding en bevrijding voorzag, zou dat ook nu gebeuren, maar dan voor eeuwig.
We zullen nu zien dat de Heer Jezus Gods Naam (Jahweh) ook heeft bekendgemaakt in Zijn sterven. Hij had gezegd:
Johannes 17:26
en Ik heb hen Uw naam bekendgemaakt en Ik zal hem bekend maken ...
en kijk eens hoe Hij Gods naam bekendmaakt:
Joh. 19:19-22
En Pilatus schreef ook een opschrift en zette [dat] op het kruis; en er was geschreven: JEZUS DE NAZARENER, DE KONING VAN DE JODEN.
Dit opschrift dan lazen velen van de Joden, want de plaats waar Jezus gekruisigd werd, was dicht bij de stad; en het was geschreven in het Hebreeuws, in het Grieks [en] in het Latijn.
De overpriesters van de Joden dan zeiden tegen Pilatus: Schrijf niet: De Koning van de Joden, maar dat Hij gezegd heeft: Ik ben de Koning van de Joden.
Pilatus antwoordde: Wat ik geschreven heb, heb ik geschreven.
Op het bord stond letterlijk:
In het Hebreeuws: “Jeshua Hanarotsi Wemelech Hajehudim”
In het Grieks staat er: "ièsous ho nadzooraios ho basileus toon joudaioon"
In het Latijn: “Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum” I.N.R.I.
Als we de Hebreeuwse tekst afkorten, zoals, door de Roomse kerk, de eeuwen door is gedaan met het Latijn, namelijk INRI, dan krijgen we: JHWH !!!
Deze leuke vondst komt van Dr. Evert Van der Poll. We moeten er natuurlijk bij zeggen dat in het Hebreeuws het lidwoord aan het zelfstandig naamwoord wordt geschreven. Maar toch vind ik dit schitterend.
JHWH=JAHWEH! Gods verbondsnaam! Deze wordt in Zijn sterven openbaar!
Desalniettemin zal het ondertussen wel duidelijk zijn dat Gods Naam in de Here Jezus was, dat de Naam Jahweh aan de Heer Jezus was gegeven.
We zien hier dat de Heer Jezus door Zijn leven, Zijn prediking, Zijn lijden en Zijn sterven Gods naam Jahweh heeft geopenbaard. Bovendien heeft Hij daarmee voor de oplossing gezorgd zodat we nu ook in relatie met Hem kunnen leven, gereinigd en geheiligd! Hallelujah!
We begrijpen nu ook tenvolle
Matt.1:23
...men zal Hem de naam Immanuel geven
terwijl we even verder lezen dat Hij de naam "Jezus" (Jeshoea in het Hebreeuws) ontvangt.
Immanuel betekent: God met ons. (Letterlijk Imanoe - el: met ons God.)
Zoals dat meeklinkt in de naam Jahweh: Hij is er (voor u, met u)
Jeshoea betekent in de vorm Jehoshoea: Jahweh redt. Omdat Jahweh redt en de Here Jezus daarvoor heeft betaald, kan God ook met ons zijn: de zonde is immers weg.
Jeshoea betekent heil of redding.
4. Mag het iets meer zijn?
We hebben ons nu gefocust op de letterlijke betekenis van Gods naam JHWH.
Maar misschien mogen we een stap verder gaan.?
Als we de Evangeliën lezen zien we dat de Heer Jezus God vooral openbaarde als Vader. In Het Oude Verbond zien we God als Vader veel minder vermeld. De Talmoed heeft het er uitgebreid over, maar die kwam pas ten vroegste in de 2de eeuw tot stand.
De Heer Jezus noemt God vooral Zijn Vader. En dat ligt natuurlijk in lijn met "Ik ben er". Als een baby weent en de mama of de papa komt erbij en zegt "Ik ben er", geeft dat de baby troost, veiligheid en rust.
En is niet dát juist de echte inhoud van Gods naam JHWH? Hij is erbij, je bent dus niet alleen. En je staat er niet alleen voor. Je Hemelse Vader is bij je.
Het is overweldigend om te zien hoe vaak de Heer Jezus "Vader" gebruikt in plaats van God.
Heel soms met een parallelisme:
Johannes 20:17
Jezus zeide tot haar: Houd Mij niet vast, want Ik ben nog niet opgevaren naar de Vader; maar ga naar mijn broeders en zeg hun: Ik vaar op naar mijn Vader en uw Vader, naar mijn God en uw God.
Vader is hier dus gelijk aan God. Als wij God onze Vader mogen noemen komt Hij toch wel heel dichtbij, is Hij er (Jahweh) toch wel.
De Heer Jezus gebruikt amper de "naam" Here (Kyrios). Maar het is overweldigend hoe vaak Hij God Zijn Vader noemt.
Ik heb Vader (met hoofdletter) 152 keer geteld in de Evangeliën. Ik heb een lijstje gemaakt dat hier staat: Vader in het Nieuwe Testament
Vaak staat er bij Vader, in de hemelen. Jezus zegt Mijn Vader en noemt God ook onze Vader.
Zo begint ook het gebed dat Jezus als antwoord geeft op de vraag van de discipelen: "leer ons bidden". Direct start Hij met "Onze Vader die in de hemelen zijt ..."
Zou het kunnen dat de Heer Jezus méér doet dan de naam JHWH uitleggen? Is het niet eerder zo dat Hij ons God als Vader heeft geopenbaard? En daarmee Gods eeuwige naam tenvolle heeft duidelijk gemaakt, volledig geopenbaard? Ik ben overtuigd van wel.
Deut 33:27
De eeuwige God is u een woning en onder u zijn eeuwige armen.
Israël werd hier aangesproken als Jeshurun (een koosnampje). De kans is klein dat ze begrepen dat God echt een Vader voor hen was. Ze gaven Hem allerlei namen om Zijn naam niet te moeten uitspreken: HaShèm (de Naam), Adonaj (Mijn Heer), de Ene, ...
Prijs onze God dat de Heer Jezus duidelijke taal sprak en Gods naam definitief en kraakhelder, loepzuiver, storingsvrij openbaarde. Namelijk: Mijn Vader en uw Vader. Mijn God en uw God.
E. Algemeen besluit
Aan de hand van deze naamstudie hebben we God beter leren kennen. We hebben Gods wegen beter leren verstaan.
En we kregen ook een beter idee van de eenheid van de Bijbel. De traditie deelt de Schriften in 2: oud en nieuw, nochtans zijn ze één. Wij kunnen het nieuwe niet zonder het oude verstaan en andersom.
We hebben eveneens het belang ontdekt van de kennis van het Oude Testament. Het Oude Testament deelt ons evengoed als het Nieuwe Testament de wil en de plannen van Jahweh mee. Vaak zijn het geheimenissen die in het nieuwe verbond pas volledig geopenbaard worden.
1 ding is zeker: Gods verbondsnaam JHWH (Jahoeweh) betekent "Hij is er" en niet "Ik ben er". Maar meer dan dat nog betekent Gods Naam: Vader
Voor verdere studie willen wij de volgende boeken aanbevelen:
Bibliografie
l De 10 Geboden I (Van Den Berg Kampen - 1988 Dr. J. Douma)
l Woorden om mee te leven (Callenbach)
l De betekenis van de naam Jahweh, Kees Waaijman, Kok (is de basis voor deze studie)
l Personen uit de Bijbel (Telos)
l Aantekeningen bij Genesis (Mackintosh)
l Verkenningen in Genesis (EO en Kok)
l Verkenningen in Exodus (EO en Kok)
Commentaren en woordenboeken
l Studiebijbel Oude Testament en Nieuwe Testament (CVB)
l Bijbels namenboek (Boekencentrum)
l Korte verklaring Kok
l Commentaar op het Oude Testament Kok (COT)
l Commentaar op het Nieuwe testament Kok (CNT)
l New Testament Commentaries (Baker Books)
l Prediking van het Oude Testament Kok (POT)
l Prediking van het Nieuwe Testament Kok (PNT)
l Tyndale OT commentaries (TOTC) Intervarsity Press
l Tyndale NT commentaries (TNTC) Intervarsity Press
l Theological Dictionary of the Old Testament (Eerdmans)
l Theological Dictionary of the New Testament, beter bekend als Kittel (Eerdmans/Paternoster)
Digitaal
Online Bijbel van Importantia (goede en goedkope tool)
Logos Software (stevig geprijsd maar topmateriaal)
QBible op internet (gratis met veel studiemateriaal en Bijbelvertalingen)